Mübadil torunları sakladıkları eşyalarla atalarının anılarını yaşatıyor

Lozan Barış Antlaşması'na ek olarak yapılan sözleşme gereğince uygulanan Türkiye-Yunanistan nüfus mübadelesinde 1924'te Drama ve İskeçe'den Kocaeli'ye gelen 500 dolayında aile, Akmeşe, Kızderbent, Bahçecik ve Yeniköy'de açılır.

Memleket hasreti veren büyüklerinin bakışlarıyla büyüyen hikayelerle büyüyen mübadil torunları, dede ve ninelerinden geriye kalan kahve değirmeni, sini, hançer, çanak, ibrik gibi eşyaların evlerinin baş köşesinde hatıra olarak saklıyor.

Drama mübadillerinin torunlarından eski İzmit Saraybahçe Belediye Başkanı 73 yaşındaki Halil Vehbi Yenice, AA muhabirine, ailesinin 1924'teki mübadeleyle Drama'nın Kozlu köyünden İzmit'e göç ettiğini söyledi.

Dedelerinin önce trenle İstanbul'a, buradan da gemiyle İzmit'e geldiğini anlatan Yenice, "Gelirken yanlarına sadece yatak, yorgan, çanak, çömlek gibi günlük aksesuarlar alınabilmişler." dedi.

Yenice, dedelerinin Kocaeli'ye geldikten sonra Başiskele ilçesine bağlı Yeniköy'e yerleştirilmek dilemekle, "Yeniköy'de iskan edilenlere nüfus başına 8 dönüm arazi veriliyor. Rumlar buradan ayrılmaktan önce oradaki evlerini yakmışlar. O yüzden dedelerimiz Yeniköy'ü yeniden kurmuşlar. İlklerinde çadırlarda ve yanmamış evlerde yaşamışlar." diye konuştu.

Ailesinin İzmit'te ticaretle uğraştığını aktaran Yenice, "İlkokul İzmit'te okudu. Sabahçıysam aradan sonra, öğleciysem sabah dükkana giderdim. Üniversiteyi bitirene kadar ben de kardeşim de aynı şekilde devam ettik. Dedelerimizin o çalışmasını azmi bize de etki etti. Maddi olarak stres çekmedik ama hep hesabımızı bildik." tasarruf kullanıldı.

Yenice, babaannesinin Drama'dan gelirken yanında sunulan siniyi hala sakladığını belirterek, şöyle devam etti:

"Babaannem yanında çeyizlik sinisini getiriyor. Babaannemin babası ölünce olanı başka yazılım evleniyor. Babaannem evlenme çağına gelince üvey babası Kavala'ya giderken çeyizlik olarak bu siniyi alıyor. Yatak, yorgan, tencere de var ayrıca. Babaannem orada evleniyor. Gelirken de çeyizlik siniyi getiriyor. Bu sininin üzerinde çok yemek yemeği."

Yunanistan'ın nüfus kaydında Drama yazdığı için dedesine vize vermediğini bu nedenle de memleketine gidemediğini vurgulayarak, dedesinin, anne ve babasının mezarını görmediğini vefat edeceğine dair sözlerine ekledi.

"Eşyaları evde hatıra olarak saklıyoruz"

İzmit Batı Trakya Türkleri Dayanışma Derneği Başkanıvekili 52 yaşındaki Saffet Cengiz de dedesinin 15 yaşındaki İskeçe'ye bağlı Meşeli köyünden geldiğini söyledi.

Cengiz, mübadeleyle yaklaşık 300 aile Yeniköy'e yerleştiğini aktararak, "Gelirken yanlarında günlük ihtiyaçları giderilebilecek türde ürünler getirmişler. Çoğu şeyi orada bırakmışlar. Bir gün döneriz hesabıyla çoğu eşya orada mevcut. O eşyalardan yenilenebilir kalan dedemlerin ürettiği yün eğirme tezgahı, yayık, tabak ve çanaklar var. Osmanlı döneminde kalma hançer var. Bunlar gibi birkaç malzememiz mevcut. dedi.

Dedesinin öldüğüne kadar memleket hasreti çektiğini anlatan Cengiz, "24 yaşına kadar dedemin yanındaydım. Hep anlatır, duygulanırdı. Birkaç kez vize almak için başvuruda bulundunuz ama idarede Drama yazdığı için geçişine izin verilmedi. Vakit kazandığında, vize de sorun olmadığı sürece devam ediyoruz. Dernek Üyelerimizin çoğu gitmek istiyor ama vize alma konusunda sıkıntılı bir süreçten geçiyoruz. Vize veriliyorsa ki birçok kişi oraya gitmek ister." diye konuştu.